W Ostrowcu uczczono dzień wyzwolenia spod okupacji niemieckiej 16 stycznia 1945 roku (ZDJĘCIA)

Jak przypomina Norbert Zięba z Miejskiego Centrum Kultury w Ostrowcu Świętokrzyskim- 16 stycznia 1945 roku oddziały dowodzonej przez generała Władimira Głuzdowskiego 6 Armii Frontu Ukraińskiego wyparły Niemców między innymi z Lipnika, Włostowa, Ostrowca Świętokrzyskiego i Kunowa. W walkach z Niemcami poległo wtedy około dwustu czerwonoarmistów pochowanych na ostrowieckim cmentarzu wojennym przy ulicy Denkowskiej.

W pierwszych godzinach po wypędzeniu hitlerowców w strzelaninie w domu przy obecnej ulicy Radwana zginął świeżo mianowany wicewojewodą kieleckim Jan Foremniak, ostrowiecki komunista i oficer sowieckich służb specjalnych. Zastrzelił go 18-letni Stanisław „Bohun” Kosicki, harcerz Szarych Szeregów i żołnierz Kedywu AK, który potraktował niedoszłego wicewojewodę jako napastnika, gdyż Jan Foremniak chciał skonfiskować elegancki garnitur związanemu z konspiracją funkcjonariuszowi granatowej policji, po to by móc w nim zaprezentować się przy obejmowaniu władzy w Kielcach.

Według Krzysztofa Kąkolewskiego, autora książki „Diament odnaleziony w popiele” właśnie to zdarzenie posłużyło Jerzemu Andrzejewskiemu za kanwę zekranizowanej przez Andrzeja Wajdę powieści „Popiół i diament”. Również Stanisław Kosicki w swoich wspomnieniach zawartych w książce „Wojna, wojna, wojenka” uważał siebie za pierwowzór postaci Maćka Chełmickiego, podobnie jak pochowanego na ostrowieckim cmentarzu parafialnym Jana Foremniaka za odległy od literackiego ideału pierwowzór towarzysza Stefana Szczuki.

Wydarzenia z 16 stycznia 1945 roku są obecnie mocno kontrowersyjne. Ta data wciąż przez wielu mieszkańców uznawana jest za moment wyzwolenia Ostrowca spod okupacji niemieckiej. Według innych, miasto nie zostało wyzwolone, a jedynie przejęte przez kolejnego okupanta- Sowietów.

W sobotę 16 stycznia na cmentarzu parafialnym przy ulicy Denkowskiej, przy pomniku ofiar II wojny światowej, upamiętniono te wydarzenia. Obecni byli między innymi wiceprezydent miasta Dominik Smoliński, a także członkowie Sojuszu Lewicy Demokratycznej. Przez wiele lat dzień 16 stycznia obchodzono przy Pomniku Krzyża Grunwaldu, który stoi obok kina „Etiuda”. Obelisk został jednak objęty ustawą dekomunizacyjną.